DEN HAAG – Bij een heftige uitslaande brand in Pension De Vogel aan de Scheepmakersstraat in Den Haag zijn vannacht elf mensen om het leven gekomen. De slachtoffers zijn gestikt of verbrand. De brandveiligheid in het pand was ver onder de maat, zeggen betrokkenen.
Het vuur ontstond iets voor vijf uur vanmorgen op de tweede verdieping. In korte tijd sloegen de vlammen uit het pand. Een deel van de aanwezigen werd verrast door de snelheid waarmee het vuur zich verspreidde, dat ze alleen maar naar het dak konden vluchten. Daar zijn meerdere mensen naar beneden gesprongen, sommigen half brandend.
De brandweer en de politie hebben zoveel mogelijk mensen met de ladder naar beneden gehaald. Aanvankelijk ging de brandweer uit van acht omgekomen slachtoffers. Later werd dat aantal bijgesteld tot elf.
De identificatie van de slachtoffers wordt een bijzonder moeilijk karwei, omdat er van een aantal van hen alleen nog maar verkoolde resten over zijn.
Brand Pension De Vogel. Maker: onbekend
Chaos
Omwonenden omschrijven de chaos in en om het pension aan de Scheepmakerstraat. Een van de mensen in de straat vertelt hoe mensen in de raamkozijnen zaten en schreeuwden om hulp.
“De brandweer en politie, die met twee ladders bezig waren, riepen: blijf staan, blijf staan… Maar zeker zes, zeven mensen sprongen toch, sommigen half in brand. Drie vielen er dood voor mijn voeten. Je denkt: ik moet wat doen, maar je staat machteloos. Dit is het ergste wat ik ooit gezien heb”
(ooggetuige, Trouw, 17-09-1992)
Anderen hadden meer geluk. Zo kon Peter het navertellen hoe hij werd gewekt door iemand die ‘brand’ schreeuwde.
“Toen ik de deur opendeed sloegen de vlammen in mijn gezicht. Ik kon nergens heen. Toen ik naar buiten keek zag ik de brandweer staan. Ik heb het raam ingeslagen met mijn blote handen en ben naar buiten gesprongen. De brandweer heeft mijn val gebroken met een deken”
(Peter, 17-02-1992, Algemeen Dagblad)
Onveilig
Pension De Vogel is opgericht door Ans de Vogel, beter bekend als ‘Ma Vogel’. Zij is al bijna dertig jaar bezig om opvang te regelen voor mensen die elders buiten de boot vallen, zoals ex-psychiatrische patiënten, zwervers, prostituées.
Nadat eerdere pensions aan de Poeldijkstraat en de Weteringkade gesloten werden, opende ze vijf jaar geleden De Vogel in de Scheepmakersstraat.
Dat het pand brandtechnisch niet in orde was, was al jarenlang duidelijk. Het pand had geen brandtrap, geen rookmelders en geen scheidingswanden. De brandweer keurde het pand drie jaar geleden al af. Toch werd het pand, net als de tweehonderd soortgelijke pensions in Den Haag, gedoogd.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
‘Mensen op straat’
Wethouder Dijkhuizen van Den Haag gaf toe dat de gemeente op de hoogte was van de slechte brandtechnische staat van het pand. “Als we alle regels naleven staan er meteen een heleboel mensen op straat”, was de uitleg van de wethouder aan het Algemeen Dagblad.
“Maar dit drama heeft me wel aan het denken gezet”, ging Dijkhuizen verder in De Telegraaf. “Er komt een nota om strenger toe te zien op de naleving van de voorschriften.”
Den Haag is overigens niet de enige stad met veel van dit soort onveilige pensions. Ook in steden als Rotterdam zouden er honderden van dit soort brandonveilige overnachtingsplekken zijn.
Hoe ging het verder?
Een van de pensionbezoekers gaf later toe dat zij het vuur had aangestoken. Het ging om Marlene T.: 37 jaar oud, prostituée en moeder van drie kinderen.
Na een ruzie had ze gedreigd het hele pand in brand te zetten. Later op de avond kocht ze een jerrycan met benzine. Net na 04:00 uur stak ze het vuur aan op haar kamer.
Van enige spijt was geen sprake. Tijdens de rechtszaak gilde de vrouw het uit dat ‘ze had gehoopt dat er nog veel meer mensen om het leven zouden komen’. De vrouw werd volledig ontoerekeningsvatbaar verklaard en kreeg TBS met dwangverpleging.
Justitie had nog een celstraf van 12 jaar geëist, maar die werd niet opgelegd, ook niet in hoger beroep.
Veel steden gebruikten de brand in Pension De Vogel als aanleiding om strenger te gaan controleren op onveilige situaties in pensions. In Den Haag worden in de maanden na de brand al tientallen pensions gesloten. In Rotterdam wordt een inventarisatie gemaakt van het aantal onveilige panden: het zijn er duizenden.
En Ans de Vogel? Zij begint in december een nieuw pension voor hulpbehoevenden, aan de Laan van Meerdervoort. Maar dit keer wel veilig.
Bronnen:
De Telegraaf – 17-02-1992 – Vuurzee in Haags pension
Trouw – 17-02-1992 – Brand pension eist elf doden
Algemeen Dagblad – 17-02-1992 – Wethouder wijst kritiek af na brand in pension