VLAARDINGEN – Bij een ongeluk in het centrum van Vlaardingen zijn vandaag vijf brandweermannen om het leven gekomen. De slachtoffers zaten in een brandweerwagen, die onderweg was naar een oliebrand in de Koningin Wilhelminahaven. De rook van de brand ontnam het zicht van de chauffeur, die zo het brandende water inreed. Slechts één van de inzittenden heeft het ongeluk overleefd.
Het ongeluk in Vlaardingen is het grootste brandweerongeluk uit de Nederlandse geschiedenis.
De brand ontstond rond half elf aan de Koningin Wilhelminahaven. Het water in de haven was -zoals eigenlijk bijna altijd- vervuild met blubber en olie. Bij firma Figee was men aan het lassen. Mogelijk is een van de vonken in het vuil in het water beland. In een mum van tijd was er een vuurzee ontstaan. Door de harde wind sloeg het vuur over naar Figee, de sleepboot Frederica S. en wat meerpalen.
Korte tijd klonk het brandalarm bij de splinternieuwe brandweerkazerne aan de Hoflaan. Even later arriveerden de zes vrijwillige brandweerlieden die plaats moesten nemen in een van de brandweerwagens.
Brandweerlieden verongelukt in Vlaardingen. Fotograaf: Van Duinen, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
Rookontwikkeling
Bij de Wilhelminahaven kwamen ondertussen de eerste brandweerwagens ter plaatse. Eerst kwam de vrijwillige brandweer uit Vlaardingen, gevolgd door ploegen uit Schiedam en Rotterdam.
Door de harde zuidwestenwind werd de rook naar de noordoostelijke hoek van de havenkade geblazen. Dat was ook de plek waar de meeste hulpdiensten zich verzamelden, net als een grote groep nieuwsgierigen. Zij zagen dat de chauffeur van Gereedschapswagen III niet op tijd kon remmen en met zijn wagen in de rookwolken verdween.
“Men hoorde een doffe klap, toen de auto de glooiing afreed en half in het water, half op een daar drijvende ponton terechtkwam. Er was het afgrijselijke gegil van de inzittenden, die geprobeerd moeten hebben zich uit de auto en het vuur te bevrijden en die daarbij in de brandende olie op het wateroppervlak vielen.”
(Vrije Volk, 10 februari 1951)
Brandweermensen die al ter plaatse waren kwamen meteen in actie. Een van de inzittenden was erin geslaagd om op het laatste moment uit de wagen te springen. Hij kwam in het brandende water terecht, maar leefde nog. Met zware brandwonden is hij opgevangen door zijn collega’s en overgebracht naar het ziekenhuis.
Volgens ooggetuigen kon de man, de bevelvoerder, alleen maar stamelen ‘de jongens, de jongens’, wijzend op de mannen die achterin de wagen zaten.
De vijf mannen in de brandweerwagen konden geen kant op. Door hulp van buitenaf konden nog twee mannen uit de wagen gered worden, maar voor hen kwam de hulp te laat.
“Aan de haven, rond de plek waar de loeiende oliebrand gewoed had, stonden nog tot laat in de middag nieuwsgierigen. Een uitgebrande auto op de weg langs de haven, de zwart-geblakerde helling, een kapot gesprongen lantaarn en half verkoolde aanlegsteigers waren er als de stille getuigen van dit verschrikkelijke ongeluk”.
(De Tijd, 10-02-1951)
Klap
De dood van de vijf brandweermannen zorgt voor een enorme emotionele klap voor de plaatselijke bevolking. De vijf vrijwilligers, een timmerman, een metselaar, een electricien en nog twee timmermannen, stonden midden in de samenleving.
De lichamen zijn opgebaard in de brandweerkazerne aan de Hoflaan. Voor zover bekend is dit het grootste ongeluk in de geschiedenis van de Nederlandse brandweer. Nooit eerder zijn er bij een ongeluk tegelijkertijd vijf brandweerlieden omgekomen.
De uitvaart staat gepland op 13 februari, volgende week dinsdag. De verwachting is dat brandweermensen uit heel Nederland (en mogelijk daarbuiten) aanwezig zullen zijn bij de dienst op begraafplaats Emaus.
Hoe ging het verder?
Vlaardingen was nog in rouw gedompeld toen op 13 februari 1951 de uitvaart van de vijf brandweermannen plaatsvond. Het publiek staat rijen dik langs de kant. Er lopen ook tal van brandweermannen mee in de stoet, zelfs uit België.
Brandweermannen hebben tot aan de uitvaart een erewacht gevormd in de brandweerkazerne aan de Hoflaan. Op het moment van de uitvaart luiden alle klokken van Vlaardingen, van het vertrek uit de Hoflaan, tot de aankomst bij Emaus.
De oliebrand in Vlaardingen wordt elke vijf jaar herdacht.
Bij de oliebrand in Vlaardingen kwamen om het leven: Albert Maat, Herman Westdijk, Piet Batenburg, Piet van Delft en Mar Kok. Jo Baars, de bevelvoerder, overleefde het ongeluk.
Bronnen:
Geschiedenis van Vlaardingen – Brand in de Koningin Wilhelminahaven
Canon van Vergeten Verhalen – Oliebrand in Vlaardingen kost brandweerlieden het leven
“Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad“. Rotterdam, 10-02-1951, p. 1
“De waarheid“. Amsterdam, 09-02-1951, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2017
Tekst: Dave Datema
Gepubliceerd op: 01 oktober 2017
Verhaalnummer: 40
Begrafenis vijf omgekomen brandweerlieden in Vlaardingen. 13 februari 1951. Fotograaf: Van Duinen, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain