WESTLAND – Zo’n dertienhonderd gezinnen in het tuinderijgebied in het Westland hebben het advies gekregen om voorlopig geen kraanwater te drinken. In het water zijn sporen van het bestrijdingsmiddel methylbromide gevonden. Er liggen 200.000 flessen klaar voor de getroffen gezinnen.
De getroffen gezinnen wonen in het kassengebied rond Wateringen, Naaldwijk, De Lier, Monster en ‘s Gravenzande. Voor de gezondheid zou er geen acuut gevaar zijn, laat de Westlandse Drinkwaterleiding NV weten.
Methylbromide wordt in kassen in de grond gespoten voor de bestrijding van bacteriën en schimmels. Jaarlijks wordt er 2200 ton van het middel in het gebruikt, waarvan 2000 ton in het Westland. Het Ministerie van Landbouw heeft het gebruik van het middel voor de komende zes weken verboden.
Het middel is door de plastic buizen onder de kassen doorgedrongen. Het gaat om speciale buizen met terugkeerkleppen, zodat het middel niet in de rest van het waterleidingnet terechtgekomen is. Alleen bewoners van huizen in de directe omgeving van de kassen waar het middel werd gebruikt hebben het advies gekregen om geen drinkwater te gebruiken.
Op diverse plaatsen in Westland werd deze week landbouwgi Methyl-bromide in het drinkwater aangetroffen, kassen in het Westland. Foto: Marcel Antoinisse, Nationaal Archief/Anefo
Alarm
“We hebben inderdaad alarm geslagen”, liet directeur Walma van de Westlandse Drinkwaterleiding NV weten aan Het Vrije Volk. “Dat hebben we gedaan omdat we als drinkwatermaatschappij nu eenmaal geen enkel risico met de volksgezondheid mogen nemen. Maar er is geen aanleiding tot paniek. We hebben slechts zo’n dertienhonderd gezinnen aangeraden voorlopig geen drinkwater uit hun particulieren leidingen te tappen.”
Een paar kilometer verderop, in Monster, worden de eerste kisten met bronwater uitgeladen in een opslagruimte. Deze ochtend is het nieuws per brief verspreid op de honderden adressen in de buurt van Monster. Maar op het afhaalpunt is voorlopig nog niemand langs geweest, schrijft NRC Handelsblad.
Korte tijd later verschijnt een vrouw. Zij neemt twee kratten van twaalf flessen mee. Het water is gratis, maar ze moet wel twintig gulden borg betalen.
In het waterleidingnet van het Westland is het landbouwgif Methylbromide aangetroffen, de overheid stelde flessenschoon drinkwater. Foto: Marcel Antonisse, Nationaal Archief/Anefo 
In het waterleidingnet van het Westland is het landbouwgif Methylbromide aangetroffen, de overheid stelde flessenschoon drinkwater. Foto: Marcel Antonisse, Nationaal Archief/Anefo
Tegenvaller
Een paar honderd meter verderop staat een van de kassen waar onlangs Methylbromide is gebruikt. De tuinder zegt tegen NRC dat er nog een kas staat te wachten om behandeld te worden met het middel. Maar door de landelijke verbod, kan dat de komende zes weken niet doorgaan. “Dat is geen best begin van het nieuwe jaar”, zegt de tomatenkweker, die niet met zijn naam in NRC wil.
“Ik heb begrip voor dat er onderzoek is gedaan, maar van mijn kant gezien is dat verbod een enorme tegenvaller. Het gaat toch al zo slecht met de tuinbouw en nu moet ik die hele kas van vijfduizend vierkante meter voorlopig ongebruikt laten staan. Tel uit je winst. Ik zou niet weten waar dat naartoe moet. “
(tuinder, NRC Handelsblad , 03 januari 1981)
Op diverse plaatsen in Westland werd deze week landbouwgi Methyl-bromide in het drinkwater aangetroffen, kassen in het Westland. Foto: Marcel Antoinisse, Nationaal Archief/Anefo
De tuinder legt verder uit dat het zonder methylbromide eigenlijk niet mogelijk is. “We gebruiken dat middel om bodemziekten als knol of aaltjes en kurkwortel te bestrijden en om de planten groeikracht te geven. Als het spul er niet in gaat komt er weinig van de teelt terecht. Dan krijg je nooit een opbrengst om rendabel te draaien.”
Lekkerkerk
Het advies komt bijna een jaar na het bekend worden van het gifschandaal in Lekkerkerk. Ook daar speelde de waterleiding een rol. Nadat een waterleiding van buitenaf aangetast bleek, werd onderzocht wat de oorzaak was. Daaruit bleek dat de grond vervuild was. Daarom is een deel van de vervuilde grond verwijderd.
De vervuiling in Lekkerkerk was de aanleiding om de leidingen in het Westland te onderzoeken.
Toch is er in het Westland geen sprake van een ‘tweede Lekkerkerk’, laat minister Ginjaar van Volksgezondheid weten. “Van afgraven zal geen sprake zijn, omdat het methylbromide dat in de waterleidingen is gevonden, na enkele weken al vervluchtigt.”
Omstreden
Het gebruik van methylbromide is al langer omstreden. Vorig jaar werd er nog gesproken over het gebruik van het middel. Toen werd de toelating van het middel met slechts een half jaar verlengd.
Het alternatief is dat de grond gestoomd wordt, maar die werkwijze is ongeveer twee keer zo duur.
Vorige week werd nog een onderzoek aangekondigd naar het verband tussen het middel en het aantal miskramen in het Westland.
Methylbromide (CH2Br) is een kleurloos en reukloos gas. In vloeibare vorm tast het lak, kunststof, rubber en leer aan. Het middel werd in de Tweede Wereldoorlog gebruikt als zenusgas. Tegenwoordig wordt het middel alleen nog maar toegepast als bodemontsmettingsmiddel in de tuinbouw.
Hoe ging het verder?
Na zes weken werd Methylbromide weer onder bepaalde voorwaarden toegestaan. Er kwam een ontheffingssysteem om de overgang naar andere bestrijdingswijzen mogelijk te maken. In september 1983 werd het middel verboden.
Bronnen:
Het Vrije Volk – 02-01-1981 – Westlands drinkwater met zwaar gif besmet
NRC Handelsblad – 02-01-1981 – Verbod op gif na ontdekking in drinkwater
Het Vrije Volk – 03-01-1981 – ”t Westland geen tweede Lekkerkerk’
NRC Handelsblad – 03-01-1981 – Waterleiding speurt verder naar gifstof
Chemisch Weekblad – 23 april 1981 – Methylbromide: terug naar het stoomtijdperk?
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 01-01-2021
Verhaalnummer: