ROTTERDAM – De Rotterdamse bisschop Bär is afgetreden. Een maand geleden meldde hij zich ziek. Volgens een woordvoerder van het Vaticaan in Nederland, heeft Paus Johannes Paulus hem ontslag verleend.
Het is de derde keer in korte tijd dat in Nederland een bisschop terugtreedt. Eerder waren ook bisschop Ernst van Breda (vanwege leeftijdsredenen) en bisschop Gijssen van Roermond (vanwege gezondheidsredenen) teruggetreden. Volgens ingewijden zal de vacante plek in Rotterdam niet snel ingevuld gaan worden.
Bär verblijft op dit moment in het benedictijner klooster Chevetogne bij Ciney in Wallonië. Daar zat hij veertig jaar geleden ook al in het klooster.
Groot verlies
Het vertrek van Bär komt hard aan bij het bisdom Rotterdam. Hij was geliefd binnen het bisdom en stond bekend als een harde werker. Aartsbisschop Simonis noemt het terugtreden van Bär een ‘groot verlies voor Rotterdam en de Bisschoppenconferentie’. Maar het kwam ook niet als een verrassing.
“Hij wilde iedereen te vriend houden en kon nooit ‘nee’ zeggen. Hij leefde daarom met veel spanning en had zelden of nooit vrij. Dat houdt geen mens vol”
(Aartsbisschop Simons, Telegraaf 15-03-1993)
Bär was de opvolger van Simonis in Rotterdam in 1983.
Bisschop Bär. Foto: Rob Croes, Nationaal Archief/Anefo
Klooster
Het Limburgs Dagblad was twee weken geleden in Chevetogne, maar kreeg Bär daar niet te spreken. Wel liet Abt Van Parys weten dat de bisschop ‘uitgeput is en er moe uitziet’.
Maar, zo was de verwachting van de abt, het zou hem niets verbazen als de bisschop snel zou herstellen en binnen twee weken weer aan het werk zou zijn.
Aan de andere kant zou volgens ingewijden al vrij snel na zijn aankomst in Chevetogne door de bisschop zijn ontslag zijn aangevraagd. Officiële bronnen kunnen dat niet bevestigen, maar aangezien er minder dan een maand zit tussen de ziekmelding van Bär en zijn ontslag, is het niet ondenkbaar.
Het artikel gaat verder onder deze advertentie
Persoonlijke problemen
Bär stond bekend als de meest toegankelijke bisschop van Nederland. Ook binnen het bisdom was hij erg geliefd. Daarmee vormde hij de tegenpool van bisschop Gijssen, tot voor kort de bisschop van Roermond. Die staat bekend vanwege zijn strakke en conservatieve lijn.
Ook was Bär veel progressiever dan zijn voorganger, die huidige aartsbisschop Simonis. Zo stelde Bär tijdens het vijfjaarlijkse bezoek aan de Paus voor om het priesterschap ook open te stellen voor oudere getrouwde mannen. Dat voorstel werd door een groot deel van de katholieke kerk in Nederland niet met open armen ontvangen.
Bij het bisdom Rotterdam wordt ten stelligste ontkend dat er sprake is van privé-problemen. Maar Bär zou onlangs wel tegen een vertrouweling hebben gezegd dat ‘overal waar ik een stap zet, vind ik oorlog op mijn pad’.
Hoe ging het verder?
Henk Müller, journalist van de Volkskrant, schreef in 1994 een boek over Bär. Hij geloofde er niets van dat er sprake was van oververmoeidheid, omdat hij twee maanden voor zijn ziekmelding nog een springlevende indruk maakte, zo zei Müller op Radio Rijnmond.
Volgens Müller was er sprake van een machtsspel. Dat had te maken met het (gedwongen) vertrek van bisschop Gijssen. Een homoseksuele relatie tussen de conrector met een leerling op de priestersopleiding, leidde er uiteindelijk toe dat Gijssen het veld moest ruimen.
De conservatieve vleugel van de Katholieke Kerk in Nederland, was doodsbang dat Bär –zeker omdat ook al bisschop Ernst van Breda was gestopt – een belangrijke kandidaat werd voor het kardinaalschap.
“Er was eigenlijk sprake van een uitruil”, vertelt Müller op Radio Rijnmond. “Over Bär gingen ook allemaal verhalen. Gijssen weg, dan ook Bär weg.”
Volgens Müller was er een dossier, maar wat daarin staat weet hij nog steeds niet. In zijn periode in het leger, Bär was legerbisschop, zou er mogelijk sprake zijn van homoseksuele relaties. En daar zouden ook foto’s van zijn. Er zou ook gedreigd zijn met het publiceren van die foto’s. Dat zou voor Bär het sein geweest zijn om terug te treden.
Radio Rijnmond brengt in 1999 nog een bezoek aan Bär in Chevetogne. Ook dan geeft Bär geen openheid van zaken.
Maar het feit dat Bär wel in de media verschijnt is het Vaticaan wel een doorn in het oog. Hij krijgt in 2003 een spreek- en publicatieverbod.
Toch maakt Bär nog tal van reizen en komt hij regelmatig in Nederland. Ook bij de uitvaart van Ruud Lubbers in 2018 is Bär een van de genodigden.
Tekst: Dave Datema
Publicatiedatum: 13-03-1993
Verhaalnummer: 75
Bronnen:
Het Parool – 18-02-1993 – Bisschop Bär gaat met ziekteverlof
Limburgs Dagblad – 27-02-1993 – Bisschop Bär een beetje in de rui
NRC Handelsblad – 13-03-1993 – Bisschop Bär van Rotterdam krijgt ontslag van Paus
Leeuwarder Courant – 13-03-1993 – Ook bisschop Bär van Rotterdam treedt terug vanwege gezondheid
Amigoe – 13-03-1993 – Bisschop Rotterdam psychisch oververmoeid
Vergeten Verhalen – Het plotselinge vertrek van bisschop Bär
RTV Rijnmond – 11-07-2003 – Spreekverbod voor oud-bisschop Bär
RTV Rijnmond – 14-08-2003 – Van Ardenne neemt het op voor oud-bisschop Bär