ROTTERDAM – Rotterdammers hebben duidelijk gemaakt dat ze niets zien in een speciale ‘Stadsprovincie’. In een referendum verwijst 86 procent van de stemmers het plan naar de prullenbak. Vooraf was bepaald dat er 170.000 stemmen nodig waren om het referendum mee te laten tellen. Dat aantal is met 193.000 stemmen ruimschoots gehaald. Eerder stemden Amsterdammers ook al een soortgelijk plan weg.
“Bij deze uitslag past ons bescheidenheid”, laat wethouder regiovorming Hans Kombrink weten. Wat de gevolgen zijn voor de huidige wethoudersploeg en coalitie in de gemeenteraad is niet duidelijk.
Plan
In het plan wordt Rotterdam opgedeeld in tien of elf gemeenten. Samen met achttien gemeenten om de stad moet dan de Stadsprovincie Rotterdam gevormd worden.
Plaatsen als Vlaardingen, Schiedam, Brielle en Hellevoetsluis worden aan de regioprovincie toegevoegd.
Als het plan in januari van dit jaar naar buiten komt is er meteen sprake van ophef. De gemeenteraad weet van niks. Ondanks dat de inhoud van het plan grotendeels geheim wordt gehouden, staat de handtekening van burgemeester Peper al onder het stuk.
Mede dankzij coalitiepartij D66 wordt besloten om een volksraadpleging te houden. Er worden wel wat eisen gesteld. Van de ruim 470.000 Rotterdammers met stemrecht moeten er minimaal 170.000 naar de stembus gaan. Dat komt neer op 36 procent van de stemgerechtigden.
Daarmee ontstaat er wel een bijzondere situatie. Mensen in Rotterdam mogen naar de stembus, terwijl in de andere gemeenten er geen referendum plaatsvindt. Dat zet kwaad bloed in andere gemeenten. “Meer dan de helft van de inwoners van de te vormen Stadsprovincie wordt compleet buiten dit verhaal gehouden”, laat burgemeester Vleggeert van Spijkenisse weten.
Opkomst
Ondanks de regen is er al in de ochtend een behoorlijke opkomst, ondanks het slechte weer. Een paar uur na de opening van de stembussen is al ruim 10 procent van de Rotterdammers gaan stemmen. “Het is nu aan de Rotterdammers om hun stem te laten horen”, laat burgemeester Peper weten aan Radio Rijnmond. Peper is geen voorstander van het referendum. En het ziet er niet goed uit, want uit een peiling van Rijnmond blijkt dat ruim 70 procent van de Rotterdammers de opdeling van hun stad niet zien zitten.
Bij het stembureau in Hoogvliet is het ook redelijk druk. “Ik heb de hele folder een paar keer doorgelezen”, laat de kiezer weten. “En ik snap eigenlijk niet wat er nu van me wordt gevraagd. Tsja, dan wordt het een ‘nee’.” Een andere stemmer is bang voor de gevolgen voor de stad. “Rotterdam moet gewoon Rotterdam blijven”, legt ze uit.
En op dat sentiment heeft ook de Stadspartij van Manuel Kneepkens ingezet. De vrij nieuwe partij, met twee zetels in de Rotterdamse gemeenteraad, mikt vooral op het Rotterdam gevoel. De partij heeft posters verspreid met de foto’s van burgemeester Peper met de tekst ‘ik wil Rotterdam opheffen’.
“Ze hebben zeker weer een zootje scharrelaars gevonden die een vetgevreten baantje nodig hebben”, laat een man bij het stembureau in Hoogvliet op Rotterdamse toon weten. “Ik zeg nee”.
Feest
In een café aan de Witte de With-straat houdt de Stadspartij later op de avond een heuse uitslag(en)avond. Als de uitslag bekend wordt, dan wordt er luid gejuicht.
“Ik zit me te realiseren dat ik voor het eerst in mijn leven een strijd heb gewonnen”, zegt hij glunderend tegen het AD.
In korte tijd werd het blokkeren van de Stadsprovincie het belangrijkste programmapunt van de kleine partij. “En daarom de partij opheffen? Nu begint het pas!”, belooft hij in het AD.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Gevolgen
Voor het stadsbestuur is het de wonden likken. “Er is nu een gigantisch probleem gecreëerd”, zegt burgemeester Peper. “We zullen indringend moeten overleggen hoe we hier weer uit moeten komen. Het besturen van Rotterdam en de samenwerking met de regiogemeenten heeft nu een belasting gekregen die niet kan worden onderschat.”
Vanuit Den Haag wordt nu al aangedrongen op uitstel van de plannen. De gemeenteraad is door het correctief referendum verplicht om zich te houden aan de uitslag. Maar volgens het AD zouden er al alternatieve plannen in de kast klaarliggen. Dan zou het onder meer gaan om de vorming van een stadsregio en een minder drastische opdeling van de stad Rotterdam.
Hoe ging het verder?
Uiteindelijk komt er inderdaad een soort tussenoplossing. Er komt een tweede plan op tafel, waarbij Rotterdam in vijf delen wordt opgesplitst.
In de Tweede Kamer wordt op voordracht van PvdA-kamerlid Peter van Heemst het plan aangepast. Daarbij is de opsplitsing van Rotterdam helemaal van de baan.
Maar één Rotterdam zou in de vorming van een Stadsprovincie weer veel te veel te zeggen hebben. Daarop trekt staatssecretaris Van Vondervoort het hele plan voor een nieuwe provincie in.
Er komt uiteindelijk wel een Stadsregio. Die Stadsregio Rotterdam wordt in 2015 samengevoegd tot de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag.
Referenda in Rotterdam
Het referendum in Rotterdam is het laatste gemeentelijke referendum dat in Rotterdam gehouden werd dat rechtsgeldig was. Er volgde nog in 2016 een referendum over het woningbeleid in de stad. Maar de opkomst lag op 16,9 procent, terwijl de drempel op 30 procent lag.
Inwoners van Rotterdam werd gevraagd of ze voor of tegen de bouw van betere duurdere huurwoningen waren. Volgens tegenstanders van de ‘Woonvisie’ ging de vernieuwingsdrang vooral ten koste van betaalbare, sociale huurwoningen.
Vergeten Verhalen – Het Rotterdamse ‘nee’ tegen de Stadsprovincie
Algemeen Dagblad – 08-06-1995 – Rotterdam zegt Nee