MOERKAPELLE – De Nederlands Hervormde Gemeente in Moerkapelle is wekenlang opgelicht door iemand die zich voordeed als een afgestudeerde theologie-student. De negentienjarige jongeman R. vd W. uit Den Haag heeft vier keer een dienst geleid en werd daarvoor ook betaald. De politie heeft de zaak in onderzoek.
De gemeente kreeg het nieuws vanmorgen tijdens de dienst te horen. Namens de kerkeraad las dominee Van Eijk een boodschap voor. De man naar wie de gemeente wekenlang had geluisterd, was niets meer dan een fantast.
De man meldde zich begin september voor het eerst bij de kerk in Moerkapelle. Hij stelde zich voor als fotograaf van een weekblad waarvoor hij foto’s van kerkinterieurs maakte. De zogenaamd 23-jarige man uit Barneveld zou net afgestudeerd zijn aan de theologie-opleiding.
Bezoek
De man uit Den Haag kwam in gesprek met een van de ouderlingen van de Moerkapelse gemeente. Daar kwam ter sprake dat men op zoek was naar een vervanger voor de huidige dominee, die op korte termijn zou vertrekken.
Tijdens dat gesprek maakte de jongeman veel indruk. Hij vertelde dat hij aanvankelijk gestichtspredikant zou worden in Ermelo. Ook noemde hij namen van andere predikanten en theologen, waarvan hij les had gehad. Het gesprek maakt zoveel indruk op de ouderling, dat hij later een positie in Moerkapelle kreeg aangeboden.
Elke vrijdag meldde de man zich in het dorp, om maandagmorgen weer te vertrekken.
‘Toneelstuk’
Op 14 september preekte de jongeman voor het eerst in Moerkapelle. Daarna zou hij nog drie keer een dienst leiden. Hoeveel hij daarvoor betaald heeft gekregen is niet duidelijk.
Er was nauwelijks achterdocht tegen de nieuwe predikant.
“Verscheidene gemeenteleden vonden de preken mooi, anderen vonden de jonge kandidaat wat al te gemakkelijk praten.”
(Het Vrije Volk – 23-10-1958)
“Zoals dat ventje te keer gaat… het lijkt compleet een toneelstuk”
(Algemeen Dagblad – 23-10-1958)
Achteraf bleek dat de jongeling stukken had gekopieerd uit andermans preken. Dat was voor een deel van de gemeente en de kerkeraad nog een hele opluchting.
Ontdekking
De jongeman liep tegen de lamp toen men vanuit de gemeente de achtergrond van de jongeman ging controleren. Predikanten en theologen die eerder door de jongeman werden genoemd, kenden de ‘kandidaat’ helemaal niet.
Daarop moest de kerkeraad concluderen dat ze waren beetgenomen. Volgens de raad was de nood zo hoog, met het aanstaande vertrek van de huidige predikant, dat er snel gehandeld moest worden. Dat bleek achteraf niet goed te zijn.
Toch blijft het een raadsel waarom sommige signalen niet eerder zijn opgepikt. Daar is wel een verklaring voor, zegt een van de gemeenteleden in Het Vrije Volk
“Hij is nogal tekeer gegaan tegen de openbare school en dat lusten sommigen hier wel”
(Het Vrije Volk, 23-10-1958)
Op 2 november zal in Moerkapelle een nieuwe (en vooral echte) dominee de dienst leiden.
Hoe ging het verder?
De 19-jarige Rutger van der W. was dus betrapt, maar daar eindigt het verhaal niet. Als werkloze probeerde hij op meer plekjes een baan te scoren. Zo belandde hij een paar weken later in Zwolle, waar hij wederom tevergeefs aan werk probeerde te komen.
Ondertussen was zijn moeder nog steeds op zoek naar haar zoon. Omdat een 19-jarige in 1958 nog niet meerderjarig was, schakelde ze de politie in, om hem te laten arresteren. Dat gebeurde een paar dagen later in Zwolle, waar Rutger zijn toevlucht had gezocht bij het Leger des Heils.
In maart van 1959 komt de naam van Rutger van der W. voorlopig voor de laatste keer in de media. De hervormde kerk, die aangifte heeft gedaan van oplichting, laat de zaak (voorwaardelijk) vallen. Wel krijgt hij een protestant-christelijke reclassering-ambtenaar toegewezen. Ook wordt er gedreigd met een psychiatrisch onderzoek, maar of het ook zover komt is niet duidelijk.
In aflevering 3 van de Dagvantoen-podcast was er uitgebreid aandacht voor de Fantast van Moerkapelle
Bronnen:
Algemeen Handelsblad – 23-10-1958 – Fantasie ontsloot weg naar kansel
Het Vrije Volk – 23-10-1958 – Fantast preekt van de kansel
Het Parool – 23-10-1958 – ‘Valse’ dominee preekte goed
Algemeen Dagblad – 23-10-1958 – Pseudo-dominee stond op Moerkapelse kansel