ROTTERDAM/DEN HAAG/ZEIST – De voetbalpas, de nieuwe uitvinding om relschoppers weg te houden bij wedstrijden in de Eredivisie, is een mislukking. Die conclusie trekken alle betrokkenen: de clubs, de supporters, de politiek, justitie en zelfs de KNVB. In meerdere stadions zaten supporters van risicoclubs als Feyenoord en Ajax zónder voetbalpas.
De KNVB, initiatiefnemer van het voetbalpasjessysteem, heeft morgen overleg met Minister Van Dijk van Binnenlandse Zaken over het plan.
De pas is ingevoerd om relschoppers weg te houden bij wedstrijden. Aanhangers van Feyenoord, PSV, FC Utrecht, FC Den Haag en Ajax kunnen alleen kaartjes kopen voor uitwedstrijden, als ze in het bezit zijn van zo’n pas. Dit tot ergernis van de supporters, die niet aan banden willen worden gelegd.
Utrecht
Vooral de wedstrijd tussen FC Utrecht en Feyenoord (uitslag: 3-0) was vanwege de Rotterdamse aanhang een interessante test-case voor de voetbalpas. Maar uiteindelijk bleven ernstige ongeregeldheden nog maar net uit.
Feyenoord-aanhangers hadden afgesproken om politiebegeleiding te omzeilen door vanuit Capelle aan den IJssel met een normale trein naar Utrecht af te reizen. Toen de politie daarachter kwam, heeft de NS op het laatste moment nog een speciale trein weten te regelen voor de 200 supporters. Die trein reed vervolgens door naar Lunetten, vlakbij het stadion. Daar werden de Rotterdammers met de bus naar het stadion gebracht.
De Feyenoorders hadden wel een toegangskaartje (gekocht in de voorverkoop) maar waren niet in het bezig van de omstreden voetbalpas. Ze kregen bij het stadion nog de mogelijkheid om alsnog zo’n voetbalpas aan te schaffen, iets dat niet gebeurde.
De 56 supporters die wél een pas hadden, en later met de supportersbus (een combiregeling) bij het stadion arriveerde, kregen verwensingen als ‘verrader’ naar hun hoofd geslingerd.
Voor het stadion werd de sfeer steeds grimmiger. Volgens Het Vrije Volk dreigden de Rotterdammers op den duur zelfs politiewoordvoerder Joop Servaas, aanspreekpunt voor de voetbalfans, te gijzelen. Door snel ingrijpen van de Mobiele Eenheid werd dat voorkomen.
“Ineens stonden er vijftig man om mijn heen, die mij meesleurden”
(Joop Servaas – Politiewoordvoerder, Het Vrije Volk, 14-08-1989)
Na overleg tussen burgemeester Vos-Van Gortel van Utrecht en de korpsleiding werd besloten om de Feyenoord-supporters zonder voetbalpas toch maar naar binnen te laten. “Wat wil je anders? Als de hekken niet open gaan, blijft er geen autobus meer heel”, liet een woordvoerder van de Utrechtse politie weten in de Volkskrant.
In Utrecht zijn drie voetbalsupporters aangehouden. Op de terugweg naar Rotterdam is in een speciale trein voor 2500 gulden aan schade aangericht.
Kaartjes verkocht in Amsterdam
Bij FC Den Haag werden voor de risicowedstrijd tegen Ajax de problemen wel verwacht. Daarom gingen leden van de supportersvereniging van Den Haag, om daar bij Amsterdam CS kaartjes te verkopen aan de Ajax-aanhang. FC Den Haag had toestemming gekregen van locoburgemeester Van den Berg om de KNVB-regels te negeren.
Daarmee werd voorkomen dat Amsterdamse aanhangers op eigen gelegenheid naar Den Haag zouden reizen, met alle gevolgen van dien. Uiteindelijk zaten er duizend Ajax-supporters in het Zuiderpark, zonder voetbalpas.
In het Zuiderpark werden bussen met Ajax-supporters bekogeld. Er werden zeven relschoppers opgepakt. Ajax won de wedstrijd in Den Haag met 0-4.
Teleurgesteld
De Partij van de Arbeid en de VVD betreuren het mislukken van het pasjessysteem. Kamerlid Worrell (PvdA) is niet verbaasd dat de invoering voor veel rumoer heeft gezorgd.
“We hebben ons van meet af aan afgezet tegen het privacy-aspect. Ik kan daarom wel enig begrip opbrengen voor supporters die zich te gen de pas keren omdat hun persoonlijke gegevens aan iedereen kunnen worden doorgespeeld”,
(Worrell, Het Vrije Volk, 14-08-1989)
D66-kamerlid Eisma is het ermee eens dat het pasjessysteem heeft gefaald. “Wij dachten dat wij er nu zouden zijn, maar nu blijkt dat het systeem niet echt is toegepast”, zegt Eisma tegen Het Vrije Volk.
De KNVB zal zo snel mogelijk de gang van zaken rondom de risicowedstrijden in Utrecht en Den Haag evalueren. Of er maatregelen worden genomen tegen FC Den Haag, omdat de club de pasjesregeling aan de laars lapte, is nog niet duidelijk.
Hoe ging het verder?
Binnen een week ligt het hele plan voor de voetbalpas op z’n gat. Burgemeesters Peper van Rotterdam weigert samen met zijn Groningse collega nog langer mee te werken aan het plan. Daarna wordt het plan ingetrokken en is de situatie weer zoals vanouds.
Ook het Openbaar Ministerie (OM) geeft toe dat het plan eigenlijk niet uitvoerbaar is.
Achteraf was het onbegrijpelijk dat de pas is ingevoerd. Justitie zij vooraf dat het ‘onuitvoerbaar’ was. Clubs zagen het heil er niet in, omdat het niet ver genoeg zou gaan (zij wilden dat alle supporters zo’n pas zouden krijgen) en de supporters waren ook fel tegen. Toch moest het plan doorgaan.
Een paar jaar later keert de voetbalpas terug, dan onder de naam ‘clubcard’. Dan doen wel alle clubs mee. Zomaar op de bonnefooi een kaartje kopen is er daarna niet meer bij.
Veel clubs werken daar nog altijd mee. Dan is bijvoorbeeld een clubcard verplicht bij risicowedstrijden.
Ondanks deze zware nederlaag voor de KNVB, wordt het probleem van de relschoppers in de loop van de jaren wel steeds kleiner (wel met kleine stapjes). Een grote rol is daarbij ook weggelegd voor de combi-regeling (die in 1989 al bestond).
Problemen verplaatsen zich daarbij voor een deel van het stadion naar afgelegen gebieden, met als triest dieptepunt de dood van Carlo Picornie in 1997.
Bronnen:
Telegraaf – 14-08-1989 – Voetbalpas fiasco door negeren KNVB-regeling
NRC Handelsblad – 14-08-1989 – Overleg na mislukken voetbalpas
De Volkskrant – 14-08-1989 – Experiment met pasjessysteem loopt uit op faliekante mislukking
Het Vrije Volk – 14-08-1989 – Nieuw overleg na mislukken voetbalpas
Trouw – 14-08-1989 – Pasjesexperiment faliekant mislukt
Het Vrije Volk – 17-08-1989 – Rotterdam ziet geen heil in voetbalpas
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 11-08-2019
Verhaalnummer: 108