Den Haag – De Haagse dienstplichtige Rinus Wehrmann is veroordeeld tot twee jaar cel, omdat hij weigert zijn haar te laten knippen. Zijn familie is zwaar aangeslagen door het vonnis.
De krijgsraad in Den Haag veroordeelde Wehrmann tot twee jaar gevangenisstraf voor het ‘weigeren van een dienstbevel’. Twee jaar cel is de maximumstraf.
De advocaat van Wehrmann heeft inmiddels beroep aangetekend tegen de straf. De 20-jarige blijft voorlopig zitten in jeugdgevangenis ‘De Sprang’ in Scheveningen.
Wehrmann meldde zich in maart als dienstplichtige in Bergen op Zoom. Vanaf de eerste dag weigerde hij naar de kapper te gaan om zich te laten kortwieken.
Rinus Wehrmann in uniform. Maker: Onbekend, Nationaal Archief/Anefo
Klap
De moeder van Wehrmann is hard geraakt door de uitspraak van de Krijgsraad, zegt ze tegen het Vrije Volk.
“Daar voed je zo’n jongen nou twintig jaar lang voor op. Hij is nooit met de politie in aanraking geweest, was van plan zijn diensttijd normaal te vervullen. Maar ze hebben hem de eerste de beste dag dat hij opkwam al in de bak gegooid.”
(moeder van Rinus Wehrmann, Het Vrije Volk, 29-05-1971)
Wehrmann was volgens zijn moeder, erg enthousiast over zijn periode als dienstplichtige. Hij wilde tekenen bij de mariniers, of zijn diensttijd vervullen in Suriname.
Ook de vader van Wehrmann spreekt van een klap. De 64-jarige oud-verzetsstrijder wilde tijdens de zaak van zijn zoon nog protest aantekenen, maar werd toen uit de zaal verwijderd.
“Die heren achter de groene tafel hebben niet geluisterd naar mijn zoon”, vertelt hij aan het Vrije Volk. .
“Ze hebben niet gekeken naar wat voor jongen hij is. Hij is alleen erg op zijn haar gesteld, onze Rinus. Dat noemt hij zijn enige vrijheid, iets waar ze vanaf moeten blijven.”
(vader van Rinus Wehrmann, Het Vrije Volk, 29-05-1971)
Vrije haarkeuze
Ook de militairenvakbond VVDM is geen voorstander van uitspraak van de krijgsraad. Ook zij noemen de straf ‘buiten alle proporties’.
De bond is al maanden bezig om handtekeningen te verzamelen tegen de verplichte korte haardracht. Daarbij wijst de bond naar West-Duitsland, Zweden en Denemarken, waar sprake is van een vrije haarkeuze.
Kamerlid Wieldraaijer van de Partij van de Arbeid heeft in Kamervragen aan minister Den Toom van Defensie ook gewezen op de situatie in andere landen. Daar wordt de mogelijkheid geboden om haarnetjes te dragen.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie:
Niet de eerste
Wehrmann is niet de eerste dienstplichtige die de cel in verdwijnt vanwege de haardracht. Vier jaar geleden werd een soldaat uit Haarlem veroordeeld tot anderhalf jaar cel voor het niet opvolgen van het dienstbevel om zijn haar te laten knippen.
Ook deze soldaat ging in hoger beroep. Een dag voor de behandeling van zijn zaak door het Hoger Militair Gerechtshof liet hij alsnog zijn haar knippen.
Hij werd daarna veroordeeld tot drie maanden cel, precies de tijd die hij in voorarrest had gezeten.
Hoe ging het verder?
Demonstratie voor vrijlating Rinus Wehman Den Haag. Maker: Onbekend, Nationaal Archief/Anefo
In de dagen na de veroordeling kwam een complete protestbeweging op gang met acties, demonstraties, protestbrieven.
Bij de familie Wehrmann werden 4.500 steunbetuigingen bezorgd. Andere militairen deden mee aan de actie, soms actief, maar vaak ook door alleen een protestbrief te ondertekenen.
Een week na de veroordeling volgdeeen eerste demonstratie. Een week later was er nog één.
Minister Den Toom weigerde om de handtekeningen tegen de straf in ontvangst te nemen. In plaats daarvan verwees hij de zaak door naar de vaste Kamercommissie van de Tweede Kamer. Die besloot op 16 juni 1971 dat soldaten voortaan vrij zijn om hun haar te laten groeien.
Een week later werd Wehrmann veroordeeld tot 12 dagen cel. Hij kwam dus meteen op vrije voeten. Maar van een echte dienstplicht kwam het niet echt meer. Twee maanden later werd Wehrmann herkeurd en ontslagen uit militaire dienst.
En dat lange haar?
Dat is tot op de dag van vandaag toegestaan, maar het komt vrijwel nooit voor. In Duitsland werd om hygiënische redenen het toestaan van lang haar weer teruggedraaid.
Andere landen keken neer op het Nederlandse ‘hippy army’. Maar uit rapporten bleek dat ons leger helemaal niet onder deed voor soldaten uit andere landen.
Maar toen de jaren ’70 voorbij waren, verdween ook het langere haar (grotendeels) uit het straatbeeld. Zeker na het instellen van het beroepsleger in de jaren ’90, komt vanwege praktische redenen het lange haar onder de helm nauwelijks meer voor.
De foto’s van Rinus Wehrmann in uniform zijn niet van 28 mei 1971, maar van een paar weken later. Dan wordt zijn zaak in hoger beroep behandeld. Dat is de dag dat hij tot 12 dagen cel wordt veroordeeld. Foto’s van Wehrmann bij de zitting waarbij hij tot 2 jaar wordt veroordeeld zijn niet voorhanden.
Bronnen:
Het Vrije Volk – 29-05-1971 – Langharige soldaat twee jaar de cel in
Het Vrije Volk – 29-05-1971 – Moeder van veroordeelde Rinus Wehrmann: “Twee jaar! En dat voor dat haar…”
Telegraaf – 29-05-1971 – Protest tegen celstraf voor langharige militair
Het Vrije Volk – 03-06-1971 – Protest VVDM tegen vonnis
De Tijd – 07-06-1971 – Actie voor vrijlating langharige soldaat
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 28-05-2018
Verhaalnummer: 206
Het verhaal van Rinus Wehrmann is gepubliceerd in mei 2018, maar behoort bij de serie verhalen van de Maand van de Geschiedenis 2018. Het thema van het jaar is Opstand. Dit verhaal gaat over een Haagse jongeman die in opstand komt tegen de regels en dat (korte tijd) met zijn vrijheid moet bekopen.