ROTTERDAM – Bij een brand aan de Noordsingel in Rotterdam is een 76-jarige vrouw om het leven gekomen. De hulpdiensten vonden, na het blussen van de brand, een aanzienlijk fortuin in de woning. Op tal van plekken lagen er zakken en koffers met geld. Dat was niet te zien aan de woning, die ook al vóór de brand in erbarmelijke staat verkeerde.
De vrouw, Taja van der Ham, woonde samen in het krot met haar drie jaar jongere broer Adriaan, die beter bekend stond als ‘Spokie’ (een bijnaam die kinderen in de buurt aan hem hebben gegeven). Tijdens de brand wilde de broer keer op keer het huis weer binnengaan. De man is met brandwonden opgenomen in het Deltaziekenhuis.
De brand is ontstaan op de begane grond, waarschijnlijk nadat een petroleumkachel was omgevallen. De man heeft nog getracht om de vlammen te doven, maar dat lukte niet. Hij vluchtte naar buiten, terwijl zijn zus naar de bovenverdieping ging. Boven werd de vrouw aangetroffen.
Fortuin
Kort na de brand vond de politie een zinken emmer die volledig gevuld was met zilveren rijksdaalders. Daarop besloot de politie om het huis onder permanente bewaking te plaatsen.
Daarna werden zakken, doosjes, tassen met geld naar buiten gesleept. Zo zat er fl. 4.600 gulden in een zeepdoosje. Een deel van het geld lag ook in en onder de matras in de bedstee, waarin de twee sliepen. Naast de bedstee stond een jachtgeweer, dat ‘Spokie’ waarschijnlijk wilde gebruiken, als er inbrekers binnenkwamen.
Agenten vonden een complete berg met gouden tientjes, waardevolle oude munten uit halverwege vorige eeuw en een papieren zak met briefjes van honderd.
De verwachting was dat er ongeveer fl. 125.000 gulden aan contanten in het huis lag. Maar dat bedrag zou zomaar hoger kunnen zijn. Mogelijk heeft de man ook nog rijkdommen in de tuin begraven.
De politie heeft een kluis moeten huren bij de bank om alle waardevolle spullen op te slaan. Naast geld vond de politie gouden horloges, kettingen, zilveren en gouden sieraden.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Contrast
Alle rijkdommen vormen een schril contrast met de wijze waarom de broer en zus leefden. In het oude huis zorgden vijf oude petroleumkachels voor de enige warmte in het huis. Elektriciteit was er niet. Er zat geen glas in de ramen, maar er was plastic voor gehangen.
Hoe de man aan het geld kwam is een raadsel. Waarschijnlijk leefde het stel extreem zuinig.
Het stel woonde al 45 jaar in de oude woning. Buren hadden al het vermoeden dat de twee een flinke som geld in huis hadden liggen, maar meestal gingen de schattingen niet verder dan duizend gulden. Enige zekerheid was er niet, want Adriaan en Taja lieten niemand binnen in hun woning. Daarmee konden mensen alleen maar gissen over wat er in de woning afspeelde.
Hoe ging het verder?
In de dagen na de ontdekking van de schat verzamelen drommen mensen zich rond het huis van de broer en zus. De achtertuin wordt ook nog omgespit, omdat daar mogelijk ook nog iets verstopt ligt.
In de tuin blijkt niets te liggen. Wel ligt er binnen nog meer verstopt, dan iemand zich kan voorstellen. Overal vindt de politie munten en biljetten. “Geld vinden we in alle mogelijke papieren zakjes”, zegt hoofdinspecteur Bol van de politie in Het Vrije Volk. “Hij stopte in één zakje een gulden en een dubbeltje, deed dat weer in een ander zakje met een tientje en wat kleingeld, en zo maar door. Het kost ons uren. We moeten alle zakjes voorzichtig aan de bovenkant openscheuren om het geld niet te beschadigen.”
Het idee bestaat dat er meer dan 250.000 gulden (omgerekend naar huidige maatstaven: 497.000 euro) in de woning ligt.
Zo zijn er tweeduizend gouden tientjes gevonden. Alleen de tientjes met de beeltjenis van Willem II zijn veel geld waard. De rest is ‘slechts’ 40 gulden per stuk waard.
Hoe het tweetal aan het geld is gekomen blijft ook een raadsel. Adriaan is al op 37-jarige (!) leeftijd met vervroegd pensioen gegaan. Hij heeft gewerkt als ambtenaar bij de gemeente Rotterdam.
Het huis aan de Noordsingel wordt nog dagenlang bewaakt door de politie. Na vijf dagen wordt de zoektocht van de politie afgerond.
Taja van der Ham wordt op 26 mei 1971 begraven op de bekende begraafplaats Hofwijk. Haar broer Adriaan is dan opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Er zijn geen familieleden of bekenden bij de begrafenis aanwezig.
Grond
Van der Ham bleek ook nog twee stukjes grond te hebben, in de bosrijke omgeving van Bilthoven. De twee stukken hebben samen een grootte van zesduizend vierkante meter. De waarde van die grond is 300.000 gulden.
Ook in Bilthoven is Spokie bekend, blijkt dagen later. Hij kwam er eens per maand, zeggen lokale bronnen, met een witte zak en een schep.
De politie in Bilthoven smeekt Het Vrije Volk om dit verhaal niet naar buiten te brengen, omdat ze bang zijn dat het heel wat gelukszoekers naar Bilthoven trekt.
Volgens een makelaar, die het al jaren voorzien had op de stukken grond van ‘Spokie’, is hij daar alleen maar op zoek naar eikels.
Terug naar huis
Ruim een maand na de brand keert ‘Spokie’ terug naar huis. Hij heeft geen goed woord over, over zijn behandeling. Hij werd krankzinnig verklaard, maar dat was hij niet, zo zegt hij.
Dat er veel geld in het huis lag, dat wist Adriaan wel. Maar van een hoop spullen wist hij niets. Dat was allemaal van zijn zus, zo verklaart hij. In Bilthoven ligt niets, voegt hij er aan toe. Het stuk grond was bedoeld om er een huis te bouwen, maar dat is er nooit van gekomen.
Daarmee is het verhaal rondom ‘Spokie’ nog niet voorbij. Enkele maanden later wordt bekend dat Van der Ham onder curatele wordt gesteld. Twee familieleden gaan het vermogen, dat dan geschat wordt op één miljoen gulden, beheren.
Eind 1975 overlijdt Adriaan van der Ham op 77-jarige leeftijd. Zij laatste uren spendeert hij bij familieleden, die aan de Noordsingel wonen.
Bronnen:
Algemeen Dagblad – 24-05-1971 – Bejaarde vrouw verbrand
Het Vrije Volk – 25-05-1971 – Taja en Adriaan sliepen in hun geld
Het Vrije Volk – 26-05-1971 – Schatgraven in tuin van oude Adriaan
Het Vrije Volk – 27-06-1971 – Schat van kluizenaar meer dan kwart miljoen
Algemeen Dagblad – 28-05-1971 – Geen geld meer in ‘Spokies’ huis
Het Vrije Volk – 28-05-1971 – Bilthoven kent Spokie ook!
Het Vrije Volk – 28-06-1971 – Adriaan van der Ham terug naar leeg huis
De Volkskrant – 20-01-1972 – Rijke zonderling onder curatele
Het Vrije Volk – 07-01-1976 – ‘Spokie’ begraven
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 09-10-2020
Verhaalnummer: 154