DEN HAAG – Bij een aanslag op het Westeinde in Den Haag zijn twee mannen omgekomen. Het gaat om de Britse ambassadeur sir Richard Sykes (58) en zijn persoonlijk assistent Karel Straub (19) uit Den Haag. Er wordt gespeculeerd betrokkenheid dat de IRA, het Ierse republikeinse leger, achter de aanslag zit, maar daar zijn nauwelijks bewijzen voor. Bij alle ambassadegebouwen in de stad hangt de vlag halfstok.
Het slachtoffer was rond 09:00 uur net ingestapt in de auto, toen de aanslag plaatsvond. Uit een verklaring van de chauffeur, die net als de secretaresse ongedeerd bleef, werd er eerst van grote afstand geschoten. Hij heeft daarna de deuren vergrendeld. De twee schutters zijn dichterbij gekomen en hebben van korte afstand meerdere schoten gelost.
Assistent Straub stond nog buiten de wagen, omdat hij net de deur had dichtgedaan voor de ambassadeur. Hij werd ook twee keer geraakt. Sykes werd zeker vier keer getroffen, drie keer in het bovenlichaam en één keer in het hoofd. De chauffeur is daarna meteen naar het Westeinde Ziekenhuis gereden. Straub bleef zwaargewond achter op de binnenplaats van de ambassadeurswoning.
Hij werd korte tijd later overgebracht naar het ziekenhuis. Beide slachtoffers leefden nog enkele uren, maar overleden om elf uur in de ochtend aan hersenletsel.
Britse media over de aanslag:
Verklaring
In het Britse ambassadegebouw aan het Lange Voorhout is een paar uur later een persconferentie gegeven. Secretaresse Alyson Bailes heeft daarbij een korte verklaring afgegeven.
Duidelijk aangeslagen na alle gebeurtenissen vertelde Bailes vanaf een briefje over de aanslag. “We waren juist in de wagen gestapt en ik zat net naast de ambassadeur achterin, toen de aanslag werd gepleegd.”
“Uit een soort instinct hield in mijn handtas voor mijn hoofd om mezelf te beschermen tegen het rondvliegend glas. Daardoor heb ik eigenlijk niet gezien wat er precies gebeurde. Pas toen de chauffeur wegreed, realiseerde ik me dat de ambassadeur was geraakt en dat hij bewusteloos was.”
(Alyson Bailes, Het Parool, 23-03-1979)
De chauffeur van de wagen van Sykes wilde geen verklaring aan de verzamelde pers geven.
Assistent
Sykes was ruim twee jaar ambassadeur in Nederland. Hij stond bekend als een van de vooraanstaande diplomaten in Den Haag. Hij had ook meerdere onderscheidingen gekregen in de Tweede Wereldoorlog.
In de voorgaande jaren was hij werkzaam op de ambassades in Athene, Santiago, Peking, Nanking, Washington en Brussel. Ook was hij ambassadeur op Cuba.
Beveiliging
Sykes was gespecialiseerd in veiligheidsmaatregelen voor ambassadepersoneel in het buitenland. In een speciale studie concludeerde hij dat de beveiliging van diplomaten vaak tekort schoot.
Op de persconferentie werd verteld dat er nauwelijks beveiligingsmaatregelen waren genomen rondom de ambassadeur. Er was geen bewaking aanwezig en zijn wagen, een Rolls Royce, was niet gepantserd. Ook de chauffeur van de wagen in onbewapend.
Ambassade-woordvoerder Roger Hervey liet weten dat dit ook nooit een probleem was geweest, tot vandaag. “Hij had geen vijanden te duchten. Er is hier nooit een serieuze bedreiging tegen hem binnengekomen. Niet per brief, niet per telefoon, nimmer!”, schrijft Het Parool.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Daders
Volgens Hervey is het compleet onduidelijk wie er achter de aanslag zit. “Voor zover bekend is Sir Richard nooit bij een controversiële zaak betrokken geweest. We hebben absoluut geen idee wat de aanleiding is geweest”, liet hij op de persconferentie weten.
Er wordt alom gespeculeerd dat het Ierse Republikeinse Leger (IRA) achter de aanslag zit. Een paar dagen geleden maakte de terreurgroep bekend dat er meer aanslagen zullen volgen. De aanslag op de Britse ambassadeur is echter nog niet opgeëist. Een woordvoerder van de IRA ontkent de betrokkenheid, maar sluit niet uit dat een zelfstandig opererende groep achter de aanval zit.
Toch is er al een link tussen Sykes en de IRA. Drie jaar geleden onderzocht de ambassadeur in opdracht van de Britse regering de moord op ambassadeur Christopher Ewart-Biggs. Hij kwam om het leven bij een bomaanslag.
Een team van 25 politiemensen is op de zaak gezet. Daar zitten ook twee agenten bij van Scotland Yard, vanwege ‘eventuele Britse achtergronden’. Toch wil dat niet zeggen dat de politie zich alleen richt op de betrokkenheid van de IRA bij de zaak, laat een woordvoerder aan NRC Handelsblad weten.
Geschokt
De Tweede Kamer heeft geschokt gereageerd op de dood van de ambassadeur. Minister Van der Klaauw van Buitenlandse Zaken heeft zijn condoleances overgebracht aan de echtgenote van de ambassadeur.
“De regering is met afschuw vervuld over deze gewelddadige en laffe aanslag”, liet minister Wiegel van Binnenlandse Zaken weten.
Koningin Juliana en Prins Bernhard hebben per telegram ook hun deelneming verzonden aan lady Sykes. Ook ging er een telegram naar Koningin Elizabeth.
Hoe ging het verder?
De aanslag van 22 maart 1979 is nooit officieel opgeëist. Toch gingen de Nederlandse en de Britse autoriteiten ervan uit dat de Provisional Irish Republican Army, een afsplitsing van de IRA, achter de aanslag zat. De identiteit van de schutters is nooit achterhaald.
Sir Richard Sykes werd op 26 maart 1979 gecremeerd in Den Haag. Een dag later werd Karel Straub begraven op de Haagse Begraafplaats Sint Barbara.
Er volgde nog een officiële herdenkingsdienst, enkele dagen later. Daarbij waren prinses Beatrix, prins Claus, premier Van Agt en de Britse minister Owen van Buitenlandse Zaken aanwezig.
Na de aanslag werden veiligheidsmaatregelen doorgevoerd, die nota bene door Sykes zelf waren opgesteld.
In 1990 was er opnieuw een aanslag van de IRA in Nederland. Toen werden vier Australische toeristen in Roermond onder vuur genomen. Twee van hen kwamen daarbij om. De schutters dachten dat het om Britse militairen gingen, die een dagje naar Nederland waren gereisd.
Bronnen:
Het Parool – 23-03-1979 – Geen spoor na moord op ambassadeur
NRC Handelsblad – 23-03-1979 – Moordbrigade onderzoekt dood Sykes
Het Vrije Volk – 23-03-1979 – Britse rechercheurs helpen bij onderzoek
De Telegraaf – 23-03-1979 – Moordenaars Britse diplomaat spoorloos
Volkskrant – 16-03-2009 – Bloed in Nederland door buitenlands conflict
Wikipedia – Richard Sykes
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 22-03-1979
Verhaalnummer: 89