DELFT/DORDRECHT – In Delft is de Zeeuwse edelman Wolfert van Borselen door een boze menigte uit een raam gegooid en gelyncht. De belangrijkste raadsman van Graaf Jan I van Holland is daarmee het meest opmerkelijke slachtoffer van een machtsstrijd in Holland.
Van Borselen had geprobeerd om samen met de graaf vanuit Schiedam naar Zeeland te vluchten, waar hij nog medestanders heeft. Het vertrek vanuit de Schiedamse haven ging niet gemakkelijk door tegenwind, zodat zijn tegenstanders hem bij Vlaardingen konden achterhalen.
Nadat de graaf aangaf dat hij tegen zijn wil was meegenomen op het schip, werd Wolfert meegenomen naar Delft. Daar werd hij door een woeste , en waarschijnlijk door zijn tegenstanders opgestookte, menigte uit het raam gegooid en vervolgens gelyncht.
Strijd met Dordrecht
Centraal staat ook de ruzie tussen Wolfert van Borselen met het stadsbestuur van Dordrecht. Van Borselen stuurde onlangs zijn hulp Aloud van Yerseke naar Dordrecht om daar blijkbaar orde op zaken te stellen. Daarbij ging Van Yerseke op een bijzonder grove en bizarre wijze te werk.
Zo liet hij een groep krijgsgevangenen opsplitsen in twee groepen. De twee groepen kregen ieder een bal. De groep die de bal kreeg met een Hollandse penning erin, mocht blijven leven, terwijl de andere groep werd gedood.
Ook was Van Yerseke van mening dat hij, vanuit zijn functie, recht mocht spreken in de stad. Daar ging het stadsbestuur van Dordrecht maar deels mee akkoord. De stad heeft namelijk in het verleden het recht gekregen om recht te spreken over zaken die in de stad speelden.
Rechtszaak
Wolfert van Borselen kwam later, in het bijzijn van graaf Jan, zelf naar Dordrecht, om bij een rechtszaak te zijn. Hij zorgde voor een schok onder het Dordtse stadsbestuur door alle bewijsstukken in de zaak op te eisen. Als het Dordtse bestuur daar iets aan wilde doen, dan moest het maar in beroep gaan bij de grafelijke raad in Delft.
In Delft bleek het plaatselijke bestuur ook volledig op de hand van Dordrecht. De gemoederen waren echter al zo hoog opgelopen, dat Van Borselen inmiddels Van Yerseke met een leger naar Dordrecht had gestuurd, om de stad met harde hand op de knieën te krijgen. Die belegering is nog altijd gaande.
Vlucht
De werkwijze van Van Borselen en zijn hulpje Aloud van Yerseke zorgde ervoor dat de positie van Van Borselen in Holland ernstig verslechterde. Een deel van de edelen in Holland wilde al een tijdje van de Zeeuwse edelman af.
Van Borselen had door dat zijn machtsbasis in Holland niet zo sterk meer was en besloot daarop om Holland te verlaten. Maar veel verder dan Vlaardingen kwam hij niet.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Wie was Wolfert van Borselen?
Wolfert van Borselen (1245-1299) is al een paar jaar een van de grootste machthebbers in dit deel van Holland. Na de dood van Floris V waren alle ogen gericht op diens enige zoon, Jan I. Die was enkele jaren geleden verhuisd naar Engeland, waar Jan werd opgeleid aan het Engelse hof. Jan was ook al sinds zijn geboorte verloofd met Elisabeth, de dochter van Eduard I van Engeland.
Na het overlijden van Floris V liet Eduard een aantal edelen naar Engeland overkomen. Wolfert van Borselen was er daar één van. Nadat Jan op 12-jarige leeftijd was getrouwd met de dochter van de Engelse koning, mocht hij naar Holland.
In Holland ontstond er een strijd wie de belangrijkste raadgever zou worden van de jonge graaf. Die strijd ging voornamelijk tussen Jan van Renesse en Wolfert van Borselen. Nadat Wolfert de strijd wist te winnen en ook openlijk werd aangewezen als belangrijkste raadgever tot de 25e verjaardag van Jan I, besloot Wolfert zijn concurrentie echt uit de weg te ruimen. Het kasteel van Van Renesse op Schouwen-Duiveland werd verwoest en Jan van Renesse vluchtte het land uit.
Enkele maanden geleden gaf Van Borselen stadsrechten aan Rotterdam, om zo’n zijn positie te versterken. De kans dat die rechten nu weer worden ingetrokken is aanzienlijk.
Hoe ging het verder?
De stadsrechten van Rotterdam werden inderdaad vrij rap weer ingetrokken. Die kwamen later wel weer terug en tegenwoordig houdt men in Rotterdam het jaartal 1340 aan, waarin Rotterdam écht een stad werd.
De belegering van Dordrecht liep niet goed af voor Aloud van Yerseke. Nadat het nieuws bekend werd dat Van Borselen was gedood, kwam er een beslissende aanval vanuit Dordrecht op het kamp van Van Yerseke bij Kasteel Crayestein. Van Yerseke wordt gevangen genomen en bij aankomst in de stad doodgeslagen.
Met graaf Jan I loopt het ook niet goed af. Hij overleed enkele maanden later aan dysenterie op 15-jarige leeftijd. Hij was de laatste telg van het Hollandse Huis. Hij wordt opgevolgd door Jan II van Avesnes, graaf van Henegouwen. Het zorgde ervoor dat Holland, Zeeland en Henegouwen (Zuidwest-België) onder één leider kwamen.
Bronnen:
Geschiedenis van Dordrecht: Geschiedenis van Dordrecht tot 1572
Jan van Herwaarden, Dick de Boer, Fred van Kan, Gerrit Verhoeven
1299 – Een graaf, drie graafschappen – De vereniging van Holland, Zeeland en Henegouwen
D.E.H. de Boer, E.H.P. Cordunke, H. Sarfatij