Op tal van plaatsen in Nederland zijn tienduizenden Nederlanders bij elkaar gekomen om te protesteren tegen de Russische inmenging in de Hongaarse hoofdstad Boedapest, van afgelopen weekend. Daarbij moesten vooral Communistische doelwitten het ontgelden.
De Mobiele Eenheid moest meerdere charges uitvoeren aan de Heemraadsingel in Rotterdam, waar de redactie gevestigd zit van de communistische krant De Waarheid. Daar werd het personeel al rond zes uur door de politie naar buiten begeleid.
In de avonduren werd het steeds drukker aan de Heemraadsingel.
“Reeds om acht uur drongen duizenden jongeren op naar de hekken, die de politie op flinke afstand van het Waarheid-kantoor had laten neerzeten. Voetzoekers knalden en stenen vlogen door de lucht. Zo groot werd het rumoer en zo groot ook de menigte, dat de politie ten slotte wel moest ingrijpen”
(Het Vrije Volk, 06-11-1956)
Eerder hadden boze jongeren ook al toegeslagen bij de Communistische boekwinkel Pegasus aan de Hoogstraat. De ruiten waren al afgeschermd met houten platen. Toch kregen de jongeren het voor elkaar om de ruiten kapot te krijgen.
Na het ingrijpen van de politie aan de Heemraadsingel ontstond er een kat-en-muis-spel tussen betogers en de politie.
“De motoren-met-zijspan stoven de trottoirs op, rake klappe n werden uitgedeeld. Er werd met stenen teruggegooid en op de hoek Heemraadsingel-Graaf Florisstraat ontstond een kleine veldslag. Dit was de climax; langzamerhand werd het wat rustiger”
(Het Vrije Volk, 06-11-1956)
Voor zover bekend is er één actievoerder gewond geraakt.
Onrust
In tal van steden was het onrustig. In Dordrecht heeft een woedende menigte het huis bestormd van het enige communistische raadslid in de stad.
Meerdere mensen drongen het huis binnen en richtten vernielingen aan, terwijl het gezin van het raadslid thuis was. Communistische propaganda werd op straat in brand gestoken. De politie wist de menigte in Dordrecht uiteindelijk te verspreiden.
In Den Haag raakten zeker vijf agenten gewond bij relletjes. De politie greep in met gummiknuppels en sabels, nadat ze werden bekogeld met stenen en huisvuil.
Ook in Den Haag leek de woede zich vooral te richten op de lokale redactie van De Waarheid.
Ook in Utrecht, Amsterdam, Bussum, Hilversum en Haarlem was het onrustig. In Hilversum werden twee jongeren geraakt door een politekogel.
Bombardement
De onrust van buiten was in schril contrast met de bijeenkomst in Ahoy’ van een paar uur eerder. De zaal was afgeladen met mensen die naar vooraanstaande politici kwamen luisteren.
Oud-Burgemeester Oud van Rotterdam trok in een toespraak de link met de Tweede Wereldoorlog en het leed dat dit de Rotterdammers heeft bezorgd. “Bij het brandende Boedapest van nu herinneren wij ons brandende Rotterdam in mei 1940”, liet de huidige VVD-voorzitter weten.
“Wij weten wat er in Boedapest gebeurt, want het communisme verschilt in dezen niets van het van het nazidom”
(Oud-burgemeester Oud, De Volkskrant, 06-11-1956)
Oud kwam nogal strijdlustig over, waarschijnlijk omdat hij zijn toespraak hield vanuit een boksring. Later op de avond stonden er bokswedstrijden gepland in de hal.
Een van de andere sprekers was oud-premier Gerbrandy. Hij maakte zich vooral zorgen over de manier waarop linksgeoriënteerde media naar het conflict kijken. Hij riep op tot verzet waarvan de communistische krant De Waarheid zich bedient, zo zei de oud-regeringsleider.
“We moeten bidden, maar ook overwegen of niet door economische maatregelen protesten zijn te uiten en of mogelijk niet de diplomatieke banden met Rusland moeten worden verbroken”
(Oud-premier Gebrandy, Volkskrant, 06-11-1956)
“Hun strijd is onze strijd”, ging Gerbrandy verder.
Burgemeester Van Walsum deed in zijn slotwoord nog een oproep om ‘zich niet te vergrijpen aan communistische gebouwen en bezittingen’. Maar een deel van de jongeren die in Ahoy’ die woorden hadden gehoord, gingen vrijwel rechtstreeks naar de Hoogstraat, waar zich toen al honderden jongeren hadden verzameld.
Conflict
In Hongarije zijn gisteren zeker tientallen doden gevallen, bij het ingrijpen van troepen van het Warschaupact in de hoofdstad Boedapest.
Het protest begon enkele maanden geleden met een stakingsactie in Polen tegen het communistische regime aldaar. Studenten van de Universiteit van Boedapest steunden openlijk de Poolse fabrieksarbeiders. Onverwacht was dat de aanleiding voor protesten in Hongarije.
Op 23 oktober kwam het tot een echte opstand. Een standbeeld van Stalin werd omvergetrokken. Betogers drongen het parlement binnen en dwongen de regering om af te treden.
Afgelopen weekend werd een onderhandelingsdelegatie van de Hongaren, die een terugtrekking van de Russische troepen wilde bespreken, opgepakt. Gisteren volgde het militaire ingrijpen. Boedapest is op dit moment omsingeld en tanks rijden door de stad. De gevechten tussen de Russische militairen en de opstandelingen zijn nog altijd aan de gang.
Minister President Drees heeft inmiddels aangekondigd dat ons land bereid is om duizend Hongaarse vluchtelingen op te nemen.
Hoe ging het verder?
De opstand van de Hongaarse bevolking zou nog dertien dagen aanhouden. Aan Hongaarse zijde zouden 2500 mensen zijn omgekomen, aan Russische zijde 800.
In Nederland gingen de protesten door, maar het haalde allemaal niets uit.
Na het neerslaan van het protest werden zeker 13.000 mensen opgepakt. Er worden honderden mensen geëxecuteerd. In de maanden erna vluchten er 200.000 Hongaren naar het westen. Daar komen ook tal van mensen in Nederland terecht.
Bronnen:
De Volkskrant – 06-11-1956 – Fel protest in vele steden
Het Vrije Volk – 06-11-1956 – Weer felle aanvallen op communistische centra
Historiek – De Hongaarse opstand
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 17 oktober 2019
Verhaalnummer: 135