DEN HAAG – Commissaris van de Koningin, Leemhuis-Stout, stapt op na de geruchtmakende Ceteco-affaire. Ook CDA-gedeputeerde Heijkoop treedt terug. Het aftreden komt een paar uur voor het debat in de Provinciale Staten over het onderzoeksrapport van de Commissie Van Dijk. Het aantal opgestapte politici na de affaire staat nu op vier.
Volgens Leemhuis-Stout had ze het besluit om terug te treden een paar weken geleden al genomen. “De toekomst van Zuid-Holland zou niet mijn toekomst zijn”, had ze vastgesteld. Toch wilde ze de uitkomsten van de Commissie Van Dijk afwachten over de Ceteco-affaire, die de provincie tientallen miljoenen kostte.
Eerder deze week stelde de onderzoekscommissie onder leiding van oud-minsiter Van Dijk vast dat het provinciebestuur een ‘ondeugdelijk en extreem riskant besluit hebben genomen om te gaan bankieren’. Dat besluit was genomen zonder dat de Provinciale Staten daar iets over te zeggen heeft gehad. Daarmee was het ‘ondemocratisch en onwettig’, aldus de commissie.
Leemhuis stemde volgens de commissie als enige tegen het bankierbesluit, maar greep daarna niet in.
Direct na openbaarmaking van het rapport ging Leemhuis-Stout nauwelijks in op de harde conclusies van de commissie. “Komende woensdag (vandaag, red.) ga ik in het debat in op de conclusies”, zei ze nog. Dat is er dus niet van gekomen.
(Het artikel gaat verder onder deze advertentie)
Faillissement
Het besluit om te gaan beleggen met geld dat niet gebruikt werd door de provincie stamt uit oktober 1995. Een van de investeringen was in het Zuid-Amerikaanse handelshuis Ceteco. Toen dat bedrijf failliet ging, was een bedrag van 47,5 miljoen gulden weg.
Dat nieuws kwam op 7 juli naar buiten via het AD. Hoe hoog het bedrag was, was toen nog niet duidelijk, maar er werd toen al gesproken over tientallen miljoenen.
De man die als eerste onder vuur kwam te liggen was financieel ambtenaar Karel Baarspul. Hij was verantwoordelijk voor het kasbeheer.
Met de beleggingen had hij in de jaren ervoor tientallen miljoenen verdiend voor de provincie, volgens eigen zeggen. Daar was de provincie zo blij mee, dat hij meerdere salarisverhogingen had gekregen. Tot het dus mis ging.
Begin vorige maand werd Baaspul geschorst omdat hij twee leningen had verzwegen. Hij liet al vrij snel weten dat veel meer mensen op de hoogte waren van de leningen. Rond de tweehonderd ambtenaren hielden zelfs een protestmars ter ondersteuning van Baarspul.
Politieke verantwoordelijkheid
In de dagen na de onthulling werd duidelijk dat Baarspul niet in zijn eentje had gehandeld en dat de politieke top niet alleen op de hoogte was, maar ook het besluit had genomen om te gaan bankieren.
Gedeputeerde Arie de Jong was het eerste politieke slachtoffer. Hij hield vol dat er maar weinig aan de hand was, dat anderen hem ook niet op fouten hadden gewezen en ging op vakantie, een paar dagen na het uitlekken van het nieuws. Een interview met Omroep West deed hem de das om:
De Onderzoekscommissie Van Dijk was vorige week keihard over de gebeurtenissen in het provinciehuis in Den Haag. Een dag na de presentatie van het rapport trad ook Jaap Wolf (PvdA) af als gedeputeerde. “De trap moet helemaal schoon, van boven naar beneden”, zo liet hij weten.
Vanmorgen kwam daar dus een derde gedeputeerde bij: Jan Heijkoop. Hij zei ‘zich te schamen voor de gebeurtenissen’.
Gesprekken
De afgelopen dagen hebben meerdere gesprekken plaatsgevonden tussen minister Peper van Binnenlandse Zaken en Leemhuis-Stout over de ontstane situatie in Zuid-Holland.
“Ik heb haar worsteling gezien”, liet Peper weten aan NRC Handelsblad. Als Leemhuis-Stout had besloten om aan te blijven, dan had Peper toch op een vertrek aangedrongen, zo zei hij verder.
Tegen Leemhuis-Stout zijn twee aangiften gedaan. Ook tegen Baarspul loopt een onderzoek.
Hoe ging het verder?
Binnen een paar maanden maakt minister Peper duidelijk aan alle overheidsinstanties dat beleggen met belastinggeld uit den boze was.
De politieke carrière van Leemhuis-Stout was voorlopig wel klaar, door de hele Ceteco-affaire. Toch keerde ze op meerdere plekken terug in bestuursfuncties, zoals bij de Raad voor Verkeer en Waterstaat en de Raad van Toezicht van TNO. Later werd ze zelfs nog geridderd, waar niet iedereen het mee eens was.
In 2011 keerde Leemhuis-Stout terug in de politiek, als waarnemend burgemeester van Schiedam. Dat ging ook niet geheel vlekkeloos. Ze kwam al direct onder vuur te liggen omdat ze bevriend zou zijn met haar voorganger, Wilma Verver (die vanwege vermeend machtsmisbruik moest vertrekken). Ook had haar zoon een hoge functie bij de gemeente Schiedam.
Uiteindelijk mocht Leemhuis-Stout aanblijven in Schiedam. Ze had geen band met haar voorganger en haar zoon was al overgeplaatst naar Dordrecht, voordat ze aan de slag ging in Schiedam.
Later werd Leemhuis-Stout nog waarnemend burgemeester in Leidschendam-Voorburg en waarnemend Commissaris in Friesland.
Meer slachtoffers
Niet alleen de Provincie Zuid-Holland werd het slachtoffer van de ondergang van Ceteco. Ook de ING-Bank, BasF en het productschap Zuivel gingen voor miljoenen het schip in. Het faillissement zou de betrokken partijen nog tot 2012 bezig houden. De rechtbank oordeelde dat grootaandeelhouder Hagemeyer 190 miljoen gulden aan de curatoren moest betalen.
Sommige bestuurders werden zelfs persoonlijk aansprakelijk gehouden. De Raad van Commissarissen werd maandelijks op de hoogte gehouden van de problemen bij Ceteco.
Een duidelijke samenvatting van Omroep West van de hele affaire:
De radiobijdrage van Rijnmond uit 2014, vijftien jaar na de Ceteco-affaire:
Arie de Jong, de gedeputeerde die als eerste aftrad na een opmerkelijk interview. Blikte een jaar na de gebeurtenissen terug op de zaak. Zijn relaas vind je hier
Bronnen:
De Volkskrant – 01-10-1999 – De hoofdrolspelers in de ceteco-affaire
De Volkskrant – 02-10-1999 – Commissie van Dijk
NRC Handelsblad – 06-10-1999 – Leemhuis stapt op als commissaris
Trouw – 08 februari 2008 – Hagemeyer moet betalen in Ceteco-affaire
De Volkskrant – 14-09-2011 – Leembuis blijft waarnemend burgemeester Schiedam
RTV Rijnmond – Vergeten Verhalen (2015) – Provincie verliest miljoenen in Ceteco Affaire
RTV Rijnmond – Dag van Toen (2014) – Ceteco-Affaire (1999)
Wikipedia – Ceteco-affaire
Wikipedia – Joan Leemhuis-Stout
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 05-10-2019
Verhaalnummer: 139