ROTTERDAM – Aan de Prins Hendrikkade op het Noordereiland is vanmorgen een explosie geweest aan boord van het Duitse passagierschip Gutenberg. Drie bemanningsleden kwamen om. Twee worden nog vermist.
Een deel van de ketel van het schip werd gelanceerd en kwam tientallen meters verderop in de De Ruyterstraat terecht. De schade in de omgeving is groot.
Omdat het ongeluk vlak voor het vertrek plaatsvond zijn er meerdere gewonden gevallen. Hoeveel het er precies zijn is niet duidelijk.
Ravage op het Rijnschip Gutenberg na een ontploffing. Foto: Stadsarchief Rotterdam
Elke ochtend om zeven uur vertrekken er radarboten vanuit Rotterdam richting Duitsland. Net als elke ochtend was het om acht minuten voor zeven behoorlijk druk langs de Prins Hendrikkade. Toen volgde een enorme klap.
“Even later ter plaatse waren wij midden in een onbeschrijflijke verwarring. De geheele kade was bedekt met splinters hout en ijzer en groote stukken glas, bespat met modder en walgelijken pekel; de huizen op den wal leken ontredderd als door brand. Vooral de gevel van de cartonnagefabriek van de firma Hofman had zwaar geleden.”
( Rotterdamsch Nieuwsblad, 10-08-1911 )
Redding
Vanuit alle delen van de haven kwamen schepen toesnellen om te helpen. Zo vertelde ooggetuige De Gooyer, een soldaat die met zijn vrouw en kind naar Arnhem zou meevaren. Hij was aan boord van de Gutenberg toen de ontploffing plaatsvond. Zijn vrouw liep een hoofdwond op.
“Er was nog al gauw een sleepboot bij ons die een ladder uitzette op daar klommen we op af, mijn vrouw met een zwaar bloedend hoofd, mijn kind gelukkig ongekwetst. Één vrouw lag vreeselijk te kermen, zij had haar been gebroken. We voeren naar den wal en werden in de gindsche herberg gebracht, waar mijn vrouw verbonden werd. Er lagen daar twee druipende lijken van mannen.”
( Rotterdamsch Nieuwsblad, 10-08-1911 )
Volgens De Gooyer heeft hij zijn leven te danken aan zijn dienstsabel. Hij wees erop dat er allerlei deuken in zaten. Waarschijnlijk zijn daar stukken metaal tegen gevlogen.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Oorzaak
Volgens een deskundige stonden er twee stoomketels aan boord van de Gutenberg. In een van die ketels zou een scheur in de wand hebben gezeten. De hoge druk in de ketel heeft ervoor gezorgd de stoom in een tussenruimte tussen de binnen- en buitenketel terecht kwam. Toen de druk daar te hoog werd, is alles ontploft.
Een groot deel van de ketel belandde op de kade. Een deel van het omhulsel vloog vijftig meter verder in de De Ruyterstraat.
“Dit zich wegrukkend enorm stuk ijzer sloeg alles wat in zijn weg kwam in gruzelementen, versplinterde hout en ijzer, donderde een stevige ducdalf tegen de kaden in stukken, knapte ene dikken ijzeren lichtpaar door als riet en joeg een wolk van splinters mee de lucht in, als een wolk van onheil, die tot in de hooge lucht, tot op de daken der huizen, vernietiging bracht.” (Rotterdamsch Nieuwsblad, 10-08-1911)
Op de plek waar de ketel neerkwam was op dat moment niemand aanwezig.
Ravage op het Rijnschip Gutenberg na een ontploffing. Foto: Stadsarchief Rotterdam
Ook de Gutenberg heeft grote schade opgelopen. Het schip van 80 meter lang verloor vrijwel het gehele middendeel en het kapiteinsdek. De schoorsteen is weggeblazen en de radarkasten zijn ontzet. De schoorsteen kwam uiteindelijk terecht in de Oranjeboomstraat.
De overgebleven ketel kwam in het water terecht. Dat zorgde ervoor dat er niet een tweede explosie volgde.
Ook veel ruiten sneuvelden door de ontploffing op de Gutenberg. Foto: Stadsarchief Rotterdam
Slachtoffers
Voor zover bekend zijn er drie doden gevallen; de tweede stuurman, een lichtmatroos en de stoker. De lichtmatroos was pas 16 jaar oud.
Onder de gewonden is ook kapitein van het schip. Hij is overgebracht naar het ziekenhuis aan de Bergweg. Alle gewonden hebben de Duitse nationaliteit.
Over het aantal gewonden onder de passagiers is nog niets bekend.
Al drie uur na de ontploffing was het eerste bergingsschip van de firma Tak ter plaatse. Het team van berger P. Smit jr had even daarvoor een duiker te water gelaten, die de situatie onder water heeft bekeken. Onder de waterlijn werd het lichaam van de stoker gevonden.
Hoe ging het verder?
Het dodental van de explosie aan boord van de Gutenberg loopt uiteindelijk op naar vijf; vier bemanningsleden en een passagier.
Het duurde drie dagen om het schip in de Rotterdamse haven te bergen. Daar waren uiteindelijk drie dokken voor nodig.
Bronnen:
Rotterdamsch Nieuwsblad – 10-08-1911 – Ernstige ramp in onze haven
De Telegraaf – 10-08-1911 – De ketelontploffing aan boord van de Gutenberg
Tilburgse Courant – 10-08-1911 – Noodlottig ongeluk
Rotterdamsch Nieuwsblad – 12-08-1911 – Ernstige ramp in onze haven. Een ketel van de Gutenberg gesprongen
Rotterdamsch Nieuwsblad – 14-08-1911 – Ernstige ramp in onze haven. Een ketel van de Gutenberg gesprongen
Auteur: Dave Datema
Gepubliceerd op: 09-08-2018
Verhaalnummer: 93