DELFT – Willem van Oranje, de leider van de Noordelijke Nederlanden, is vermoord in Delft. Er is een verdachte opgepakt. Van Oranje (51) was door de Habsburgse koning Filips II vogelvrij verklaard.
De aanslag gebeurde in het Sint Agathaklooster in Delft, beter bekend als het Prinsenhof. De Prins van Oranje had daar geluncht met burgemeester Van Uylenburg van Leeuwarden. Onderweg naar zijn slaapkamer is hij van dichtbij neergeschoten met een pistool.
Van Oranje is drie keer geraakt, waarvan één keer in zijn borst. Hij was op slag dood. Er gaan verhalen over dat Van Oranje nog wel iets gezegd heeft, maar dat wordt door getuigen tegengesproken.
Vogelvrij
Willem van Oranje werd vier jaar geleden vogelvrij verklaard. De leider van de opstand had laten weten dat hij de onderdrukking van protestanten afkeurt. Filips II kon dat niet waarderen en verklaarde de stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland en Overijssel vogelvrij.
Willem van Oranje (1580). Wikipedia
Volgens Filips II had Van Oranje zich daarnaast ook schuldig gemaakt aan bigamie, hoogverraad en huichelarij. Van Oranje werd ook verbannen uit de Nederlanden.
Door Willem de Zwijger vogelvrij te verklaren, hoopte Filips II de opstand de nek om te draaien. Op het hoofd van Van Oranje kwam een prijs te staan van 25.000 kronen. Ook zou degene die Willem van Oranje om het leven zou brengen meteen in de adelstand verheven worden.
Daarna volgden meerdere aanslagen op het leven van Van Oranje. Twee jaar geleden was er een aanslag in Antwerpen door de 19-jarige klerk Jean Jaureguy. Hij werd overgehaald door zijn leidinggevende om Van Oranje dood te schieten.
In ruil daarvoor zou hij 2.877 dukaten krijgen (iets meer dan 3 procent van de totale beloning) Van Oranje werd geraakt in het hoofd, maar overleefde de aanslag. Bewakers doodden vervolgens Jaureguy. Twee van de drie medeplichtigen werden daarna onthoofd.
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Arrestatie
De aanslag vandaag was dus wel fataal. Meteen na de schietpartij wordt net buiten de stadsmuur van Delft een man opgepakt. Hij staat bekend als François G., een man die twee maanden geleden in dienst is getreden is bij de Prins van Oranje.
Balthasar G.. Wikipedia
Volgens onbevestigde berichten heeft de verdachte een valse naam gebruikt om in de buurt van Van Oranje te komen. Zijn echte naam zou Balthasar G. zijn.
G. vertelde dat hij een jonge Franse edelman was. Ook had hij de zegelring van een Spaanse generaal meegenomen. Van Oranje was erg blij met deze onverwachte ‘hulp’.
De verdachte werd in mei namens de Prins naar Frankrijk gestuurd. Op de terugweg zou hij twee pistolen hebben gekocht.
Over het motief voor de moord is nog niet veel duidelijk. G. zou een overtuigd katholiek zijn, die niets van protestanten moest hebben.
Onderzoek
Ondanks de arrestatie is het onderzoek naar de moord nog in volle gang. De autoriteiten proberen erachter te komen of G. in zijn eentje heeft gehandeld. Voor zover bekend heeft hij nog niets gezegd, ondanks dat hij tijdens de verhoren gefolterd is.
Zo zou hij zijn geslagen met stukken hout. Vanavond worden de wonden ingesmeerd met honing. In zijn cel is dan ook geit. De verhoorders hopen dat de geit, met zijn rauwe tong, de wonden open likt. De verhoren gaan de komende dagen door.
Wanneer G. zich voor zijn daad moet verantwoorden is niet duidelijk.
Hoe ging het verder?
Balthasar Gerards werd vier dagen na de moord op Willem van Oranje ter dood gebracht. Dat gebeurde door vierendeling. Ledematen werden daarna op verschillende plekken in de stad tentoongesteld.
In de dagen ervoor was hij op tal van manieren gemarteld. Zo werden gewichten aan zijn voeten gebonden, kreeg hij snel-krimpende schoenen aan en werden gloeiende fakkels onder zijn oksels gehouden. Toch hield Gerards zijn mond.
De beloning van 25.000 kronen moest betaald worden uit de nalatenschap van Willem van Oranje. Landvoogd Albrecht van Oostenrijk probeerde jaren later nog Filips Willem van Oranje, een van de zonen van Willem van Oranje, te dwingen om uit zijn vermogen de nabestaanden van Gerards te betalen, maar dat weigerde de zoon van Willem.
Bronnen:
Historiek – Balthasar Gerards, moordenaar van Willem van Oranje
Historiek – Willem van Oranje was op slag dood
Tekst: Dave Datema
Gepubliceerd op: 01 oktober 2017
Verhaalnummer: 12