ROTTERDAM/UTRECHT – De tuchtcommissie van de KNVB is in zijn geheel afgetreden na de laatste ontwikkelingen in de zaak rond Willem van Hanegem. Volgens de leden heeft het bondsbestuur van de voetbalbond overduidelijk de kant van de Feijenoord-speler gekozen, door zelf in hoger beroep te gaan tegen de drie wedstrijden schorsing die de tuchtcommissie heeft opgelegd.
Volgens de commissie heeft Van Hanegem de voetbalbond succesvol onder druk gezet, door te dreigen met een boycot van het Nederlands Elftal. De bond is in beroep gegaan, zonder ook maar tekst en uitleg te vragen over de uitspraak van de commissie.
De ‘Zaak Van Hanegem’
De opvallende zaak houdt de Nederlandse voetbalwereld al bijna twee weken in zijn greep. Willem van Hanegem kreeg in de uitwedstrijd tegen NEC, vorige week zondag, een officiële waarschuwing van scheidsrechter Schalks omdat hij een natrappende beweging gemaakt zou hebben naar NEC-speler Miel Pijs, die op de grond lag.
Door deze actie hing Van Hanegem een schorsing van meerdere wedstrijden boven het hoofd, precies in de week voorafgaande aan de topper tegen koploper Ajax. Ook de Europacupwedstrijd tegen AC Milaan (volgende week) zou hij mogelijk niet kunnen meedoen.
NEC tegen Feyenoord 0-2. Wim van Hanegem met knie tegen hoofd keeper De Bree, Mellaard, Merlex en Kindvall. Fotograaf: Eric Koch, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
En zo ging het na de 2-0 overwinning tegen NEC alleen nog maar over de waarschuwing die Van Hanegem had gekregen. Aanvankelijk zou de Feijenoorder toegegeven hebben dat hij zijn tegenstander ‘in een reflex’ had geschopt, maar later ontkende hij in alle toonaarden.
Het is voor het eerst in vier jaar tijd dat Van Hanegem tijdens een competitiewedstrijd in het boekje van de scheidsrechter werd genoteerd.
“Het gebeurde twee minuten voor de rust. Pijs lag op de grond. Van Hanegem trapte naar hem. Ik kan me voorstellen, dat men in de verwarring niet heeft gezien dat ik hem een officiële waarschuwing gaf. Maar dat deed ik wel en ik heb er zijn aanvoerder Israel onmiddellijk van op de hoogte gesteld”
(Scheidsrechter Schalks in Het Vrije Volk, 27-10-1969)
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Drie wedstrijden
De tuchtcommissie kwam een paar dagen later met de straf voor Van Hanegem: drie wedstrijden schorsing. Dat hield in dat Van Hanegem de wedstrijden tegen koploper Ajax, AC Milaan (Europacup) en Haarlem moest missen.
De strafcommissie weigerde om tijdens de zaak de videobeelden te bekijken, die tijdens de wedstrijd waren gemaakt. NEC had de Nederlandse Sport Federatie de opdracht gegeven om een film te maken tijdens de wedstrijd. Feijenoord-manager Guus Brox had voorafgaand aan de uitspraak gezegd dat op de beelden ‘niet te zien is dat Van Hanegem Pijs trapt’, maar eerder andersom.
Maar volgens de tuchtcommissie was de film geen bewijsmateriaal. Daarom is de film niet eens vertoond.
Voorzitter Guus Couwenberg en Van Hanegem reageerden woest over de straf.
“Ik vind het zo onrechtvaardig dat ik gestraft wordt, terwijl ik niets gedaan heb. Misschien heb ik Pijs in de val geraakt. Misschien. Maar dan was het per ongeluk. Eerlijk waar.”
(Willem van Hanegem, Nieuwsblad van het Noorden, 30-10-1969)
Interland
Een belangrijke factor in de straf van Van Hanegem bleek een interland te zijn, die Van Hanegem in de week voor de wedstrijd tegen NEC speelde tegen Bulgarije. Ook toen kreeg hij een officiële waarschuwing. Feijenoord zou voorafgaand aan de zaak, niet op de hoogte zijn geweest, dat de Deense scheidsrechter Michaelson de naam van Van Hanegem had genoteerd.
In de dagen na de uitspraak van de tuchtcommissie was de kritiek vooral gericht op het punt dat de waarschuwing voor Van Hanegem in de wedstrijd tegen Bulgarije zo’n grote invloed had op de strafmaat voor een vergrijp in de Eredivisie.
Van Hanegem, nog steeds woest over de strafmaat, liet vervolgens doorschemeren dat hij niet meer beschikbaar is voor het Nederlands Elftal, als de straf blijft staan.
Wim van Hanegem verschijnt voor de Commissie van Beroep van de KNVB te Utrecht. Van Hanegem na de uitspraak. Fotograaf: Rob Mieremet, Nationaal Archief/Anefo. Licentie: Public Domain
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie
Bijzondere wending
Feijenoord ging tegen de straf in beroep. Maar de club was niet de enige. Ook de KNVB ging tegen de uitspraak in beroep. Dat is opmerkelijk, maar reglementair toegestaan.
Ook de KNVB is het met de kritiek eens dat een vergrijp in een interland, niets te maken heeft met acties tijdens wedstrijden in de Eredivisie, zo is de uitleg.
Van Hanegem reageerde verheugd op de stap van de KNVB. Van een boycot was absoluut geen sprake meer, zo liet hij weten.
Omdat de beroepscommissie ook de videobeelden van NEC – Feijenoord wilde bekijken, kon de zaak niet op korte termijn behandeld worden. Daarom is de behandeling uitgesteld naar morgen. Van Hanegem kon daardoor meespelen tegen Ajax. Als de uitspraak nog langer op zich laat wachten, is hij ook speelgerechtigd tegen AC Milaan.
Feijenoord won drie dagen geleden met 1-0 van Ajax. Van Hanegem stond in de basis.
Aftreden
De opmerkelijke stap van de KNVB schoot de tuchtcommissie in het verkeerde keelgat. Alle tien leden hebben hun functie neergelegd.
De commissieleden stelden vast dat het belang van het Nederlands Elftal blijkbaar (en de financiële belangen die daarbij komen kijken) belangrijker was dan een goede strafrechtpleging. Volgens de commissie heeft Van Hanegem succesvol de KNVB onder druk gezet, door te dreigen met een Oranje-boycot.
De commissie is het ook niet eens met het feit dat de beroepszaak is uitgesteld. Zeker omdat de beroepscommissie niet eens de uitspraak van de tuchtcommissie onder ogen heeft gekregen.
De KNVB noemt het opstappen van de tuchtcommissie overdreven en ‘onevenredig’.
Hoe ging het verder?
De beroepscommissie kwam twee dagen na het opstappen van de tuchtcommissie met de straf in hoger beroep: een boete van 500 gulden. De beroepscommissie had niet het idee dat Van Hanegem opzettelijk Pijs had getrapt, maar wel was bewezen dat hij zich niet genoeg beheerst heeft. De aantekening tegen Bulgarije speelde geen rol bij de straf in hoger beroep.
NEC speelde nog een bijzondere rol in de zaak. De club had in de dagen voor de beroepszaak geprobeerd om zoveel mogelijk geld te krijgen van Feijenoord, om de beelden te mogen gebruiken. De club wilde 2.000 gulden, maar Feijenoord wilde niet meer dan 500 tot 800 gulden betalen, de kosten om de film te monteren. Hoeveel er nu betaald is voor de beelden is niet duidelijk. Wel liet de beroepscommissie weten dat de band een ‘waardevol hulpmiddel’ is geweest.
Feijenoord-voorzitter Couwenberg had gehoopt op vrijspraak, maar kon uiteindelijk wel leven met de boete. Van Hanegem was blij dat hij van al het gezeur af was. Een halve week later stond hij in de basis tegen AC Milaan. De uitwedstrijd werd met 1-0 verloren. De thuiswedstrijd werd met 2-0 gewonnen, waardoor Feijenoord zich plaatste voor de volgende ronde.
Voor de gemiddelde voetballiefhebber komt dit verhaal misschien wat vreemd over. Waarom zoveel gedoe om een ‘aantekening’. Daarbij moet wel gezegd worden dat de gele en rode kaarten in 1969 nog niet bestonden. Die werden pas op het WK voetbal van 1970 geïntroduceerd.
In Nederland was Willem van Hanegem (hoe ironisch) de eerste die op 13 augustus 1972 een gele kaart kreeg in een Eredivisiewedstrijd. Ook toen was de tegenstander NEC (hoe ironisch).
De tuchtcommissie werd in 1969 nog de strafcommissie genoemd.
Bronnen:
“Te zwaar”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad“. Rotterdam, 30-10-1969
“Boete van ƒ 500.- Geen schorsing voor Van Hanegem”. “De waarheid“. Amsterdam, 08-11-1969.
Voetbalstats – website met alle uitslagen van het Nederlands Elftal
Tekst: Dave Datema mmv Sjoerd Bootsma
Gepubliceerd op: 01 oktober 2017
Verhaalnummer: 49